De spanning is te snijden in Kenia nadat de oppositie en burgerrechtengroepen de elektronische uitslagen afwijzen van de dinsdag gehouden verkiezingen. Gistermorgen toonde de kiescommissie IEBC een comfortabele voorsprong voor President Uhuru Kenyatta. Even leken Kenianen zich bij de uitslag neer te leggen maar een paar uur later verklaarde de presidentskandidaat van de oppositie, Raila Odinga, dat zijn achterstand het werk was van computer hackers.

Odinga en plaatsvervangend oppositieleider, Kalonzo Musyoka, riepen op tot kalmte. Maar Odinga voegde eraan toe dat hij “niet de bevolking controleert.” Musyoka zei dat de oppositie “eventueel op een later tijdstip tot acties zou kunnen oproepen.”

In oppositiebastions in Nairobi, zoals de sloppenwijken Kibera en delen van Maathare Valley, wachtten jongeren de oproep niet af en bouwden barricades. Het kwam tot relletjes waarbij de politie traangas inzette. Ook in Kondele, de grootste armenwijk in de westelijke stad Kisumu, kwam het tot een treffen tussen jongeren en de politie. De stad aan het Victoriameer is de thuisbasis van Odinga.

“Geen Raila, geen vrede” scandeerden jongeren in Nairobi en Kisumu. Die slogan werd ook gescandeerd in 2007 na omstreden verkiezingen waarbij Odinga verloor. Toen kwam het tot grootschalig geweld in diverse delen van het land waarbij zeker duizend mensen omkwamen en een half miljoen ontheemd raakten.

foto Reuters

Langs een stuk snelweg die dwars door Kibera snijdt, zaten gisteren groepjes jongeren op de vangrails. Daar vandaan hadden ze een goed uitzicht op Kibera dat lager in een kom ligt. “We zijn rustig en vreedzaam,” bezwoer George Ojwang terwijl zijn vriend grijnsden. “Maar we kunnen niet toestaan Raila altijd de verkiezingszege wordt gestolen. Als het nodig is zullen we vechten voor gerechtigheid.”

Enkele marktvrouwen met kraampjes even verder op hadden de hele dag geen klandizie gehad.   Pnina Ngoizi hield het dan ook voor gezien en pakte haar spullen in. “Ik kan beter naar huis gaan ook al heb ik niets verdiend. De jongens die hier rondhangen maken me nerveus.“

Straten in de hoofdstad Nairobi waren gisteren leger dan op de verkiezingsdag. Mensen die naar hun werk waren gegaan, maakten rechtsomkeert. Vele moesten lopen omdat er nauwelijks openbaarvervoer reed. “Ik was vol goede moed naar kantoor gegaan maar we besloten na de verklaring van Odinga naar huis te gaan. Beter om voor de TV te zitten dan terecht komen in een rel”, vertelde Atia Yahya, manager bij een verzekeringsmaatschappij.

Dinsdag had een kiezer in een lange rij bij een stemlokaal in Nairobi tegenover Trouw schertsend opgemerkt: “Vandaag zijn we vreedzaam en geduldig. Morgen is een ander verhaal.” Zijn voorspelling werd gisteren realiteit nadat Odinga met ingehouden woede verklaarde dat hackers zich toegang tot het IEBC-computersysteem hadden verschaft door de gebruikersnaam en wachtwoord te gebruiken van de IT Manager van de commissie, die vorige maand werd vermoord. Chris Musando werd gewurgd nadat hij was gemarteld. Zijn dood zorgde direct voor verhoogde spanning en vrees voor geweld.

Odinga die over het algemeen uit zijn hoofd toespraken houdt, hield zich gisteren aan geschreven tekst. “Er zijn algoritmes geüpload die de resultaten veranderen en cijfers negeren die zijn verzonden vanuit stembureaus in het land.” Hij legde uit dat de algoritmes een reeks instructies hadden gegeven aan het IEBC-computerprogramma die leiden naar een bepaald doel. Volgens Odinga had de oppositie de informatie weten te bemachtigen via een informant binnen de IEBC.

Ook klaagde de oppositieleider over het ontbreken van de formulieren 34 A en B. Dat zijn met de hand ingevulde resultaten van de stembureaus die moeten worden gescand en geüpload naar de IEBC-computersysteem.  De gegevens op de formulieren moeten overeenkomen met de elektronische resultaten.

Er wordt groot belang gehecht aan de papieren back-up omdat Kenia een lange geschiedenis heeft van verkiezingen waar gesjoemeld werd. Er bestaat onder de oppositie een groot wantrouwen jegens de kiescommissie.

Ook de Keniaanse mensenrechtencommissie (KHRC) heeft twijfels over de elektronische uitslag. Het klaagde over het grote aantal stembiljetten dat ongeldig is verklaard.  Tegen het middaguur gisteren waren dat er een kleine 300.000.  De commissie gaf als voorbeeld een gebied in het westen van Kenia. “In een stembureau in het Nandi gewest zouden volgens de website van de IEBC 439 stemmen zijn afgekeurd maar op het papieren formulier staan er slechts vier genoteerd.”

De voorzitter van de IEBC, Waguma Chebukati beloofde alle klachten te onderzoeken. “Ik kan echter niet zeggen of het systeem is gehackt”. Hij vroeg Kenianen rustig de officiële resultaten af te wachten.