Keniaanse artsen worden vandaag ontslagen en hun vakbondsleiders gaan de gevangenis in als ze hun staking niet beëindigen. Het ultimatum van de rechtbank treft zo’n 5000 dokters in staatsziekenhuizen en klinieken. Ze eisen een hoger loon en verbetering van de gezondheidszorg.

“Als dat dreigement wordt uitgevoerd zou het heel goed kunnen dat ook wij verpleegkundigen het werk neerleggen”, vertelt Miriam Muindi. Ze is al 24 jaar verpleegster en heeft begrip voor de artsen. “We krijgen onvoldoende medicijnen, de apparatuur is er niet of kapot. En de betaling van alle werkers in de gezondheidszorg is slecht. Die is zelfs de laatste jaren relatief achteruitgegaan.”

Ze werkt in het Saitoti gezondheidscentrum in Kitengela, een plaats niet ver van de Keniaanse hoofdstad Nairobi. In de wachtruimte zitten alleen vrouwen en huilende baby’s. Verpleegkundigen wegen en vaccineren de kinderen en noteren de resultaten in een verfomfaaid schoolschrift. “We kunnen weinig meer doen dan postnatale behandelingen sinds de artsen begonnen aan hun staking”, aldus Muindi. “Patiënten met ernstige aandoeningen of wonden moeten naar privéklinieken of missieziekenhuizen.”

Het verzoek om een foto te maken van de wachtruimte kan niet worden ingewilligd. Volgens Muindi kan alleen de directeur daarover beslissen en die staakt.
De artsen die zo’n 1300 euro per maand verdienen eisen een salarisverhoging van 300 procent. Maar ze willen ook een verbetering van werkomstandigheden om betere medische verzorging te kunnen bieden. President Uhuru Kenyatta bood 40 procent en verder niets omdat de overheid geen geld heeft.

“Zodra ze de kans krijgen vertrekken Keniaanse artsen naar het buitenland. Zelfs elders in Afrika kunnen ze meer verdienen. En dat legt alleen maar meer druk op de resterende artsen”, zegt dr. Ouma Oluga, leider van de KMPDU-vakbond.

Er is in Kenia een arts voor 5000 mensen volgens de Wereldgezondheidsorganisatie WHO. In Europa is dat bijvoorbeeld drie tot vier artsen voor duizend mensen. Veel van de stakende artsen hebben al een ontslagbrief van het ministerie van gezondheidszorg ontvangen. De regering zegt zich geen zorgen te maken over het komende gebrek aan artsen. “Kenia zal dokters inhuren uit Cuba en India om het tekort aan te vullen”, verklaart het ministerie van gezondheid.

Vakbondsleider Oluga vindt het een bizarre reactie. “Hoeveel kosten al die tickets en hotelkamers wel niet. De overheid onderhandelt niet. Het is slikken of stikken.” De artsen willen de uitvoering van een collectieve onderhandelingsovereenkomst die drie jaar geleden werd afgesproken tussen artsen en overheid maar nooit werd ondertekend.

De weigering van de overheid om de eisen van de artsen tegemoet te komen, is de stakers in het verkeerde keelgat geschoten zeker nadat bekend werd dat het ministerie van gezondheidszorg een fors aantal uitgaven niet kan verantwoorden. Het gaat om ruim vijfhonderd duizend euro waarvoor geen of verdachte bonnetjes zijn. Zo zou het ministerie een groot aantal kruiwagens hebben gekocht die duizend euro per stuk kosten.
Bovendien werd het gerechtelijke ultimatum voor de artsen uitgevaardigd op het moment dat de 416 parlementariërs zichzelf een douceurtje geven uit de staatskas. Iedere volksvertegenwoordiger, toch al de tweede na bestbetaalde ter wereld, krijgt ruim honderdduizend euro extra.

“Dat geeft toch aan dat de overheid niets geeft om de eigen bevolking geeft. Er is geen geld voor verbetering van de medische zorg maar wel voor extraatjes voor de parlementariërs. Zo’n regering is wat mij betreft verantwoordelijk voor een volkenmoord”, aldus dr. Oluga.

Hij geeft toe dat de slachtoffers van het arbeidsconflict de Kenianen zijn. Staatsziekenhuizen en klinieken zijn verreweg de goedkoopste gezondheidszorg in Kenia en de allerarmsten zijn daarop aangewezen. Volgens de Verenigde Naties leeft ruim 40 procent van de naar schatting 44 miljoen inwoners onder de armoedegrens.
“He gezondheidszorgsysteem verkeert in chaos. Elk mens heeft recht op medische zorg. Daarom zouden we rustig rond de tafel moeten gaan zitten en onderhandelen”, meent Oluga. “Maar dreigen met ontslag en gevangenisstraf is niet de oplossing.”